April 25, 2024

MESSK Abertura Kampaña Vasina Kontra Covid-19 Iha Postu Administrativu Cailaco

S. Exa. Ministru Ensinu Superiór, Siénsia no Kultura, (MESSK), Longuinhos dos Santos, hala’o abertura ba kampaña vasina kontra Covid-19 iha Postu Administrativu Cailaco, Munisipiu Bobonaro.Iha abertura ne’e, Sr. Ministru informa katak “Governu nia misaun prinsipál no preokupasaun mak populasaun nia moris-di’ak. Tan razaun ida-ne’e, Governu iha obrigasaun atu proteje populasaun hodi kontra ameasa sira, liu-liu dezastre naturál no moras sira”. Nune’e, Sr. Ministru husu “ba inan ho aman sira tenki vasina, tanba vasina mak dalan úniku ba ita hotu para bele proteje no hasa’e imunidade ba ita-nian an”. Sr. Ministru husu mós “ba populasaun atu la bele fiar rumor ka informasaun falsu kona-ba efeitu vasina”. Sr. Ministru salienta mós katak “Líder Nasionál sira (Maun-Bot Kay Rala Xanana Gusmão, Sua. Exa Presidente Lu-Olo, Sua. Exa. Primeiro Ministro General Taur Matan Ruak, Dr. Mari Alkatiri, General Lere Anan Timur, Dr. José Ramos Horta, nst.) no líder relijiozu sira (ez. Arsebispu de Díli, D. Virgílio do Carmo, no Bispu sira) sira hotu simu ona vasina no sira halo ida-ne’e tan hakarak proteje-an no fó ezemplu ba populasaun.Sr Ministru mos informa katak “atu iha futuru mai ita bele normaliza hikas situasaun iha ita-nia país, inklui hakotu Serka Sanitária no Estadu Emerjénsia, fundamentál tebes atu sidadaun sira simu vasina no sei iha protesaun liu hasoru COVID-19. Ita-nia situasaun atu bele normaliza fila fali, iha sidadaun ida-idak nia liman-laran. Ema balu tauk simu vasina maibé, lia-loos hatudu ona katak vasina nu’udar fatór protesaun kontra moras no kontra mate. Komprova ona liu husi estudu siénsia nian katak vasina lori benefísiu oioin. Nune’e, ha’u hakarak aprezenta razaun 5 atu nune’e sidadaun hotu-hotu ba simu vasina:1. Evita kona moras-todan no mate;2. Hamenus risku sintoma maske ema ida hetan ona infeksaun husi COVID-19;3. Hamenus posibilidade hodi transmiti moras ba ema seluk no/ka ba família sira, tan ema sira ne’ebé simu tiha vasina, vírus iha sira-nia isin menus ona;4. Kontribui atu la bele hakonu Ospitál no Sentru Saúde sira hodi nune’e bele halo tratamentu ba ema sira ne’ebé ho moras seluk;5. Kontribui hodi normaliza fali vida sosiál no economia atu nune’e Governu bele revee fali medida restrisaun sira ne’ebé implementa tiha to’o ohin loron. Pandemia afeta tiha ona família sira-nia rendimentu no ami hakarak normaliza fila fali situasaun, tan ne’e, importante tebes atu populasaun hotu simu vasina.”Sr Ministru reforsa mos katak: “bainhira ita-nia populasaun 80% (porsentu ualunulu) mak simu hotu ona vasina karik (bainhira laisliu, ne’e di’ak liután), sei hare fila fali kondisaun oinsá Governu atu kansela tiha medida hirak ne’ebé habandu ema atu halo sirkulasaun (Serka Sanitária no Konfinamentu Obrigatóriu) no permite ema hotu bele la’o bá-mai livre, no ekonomia bele la’o normál fali, no ita-nia oan sira bele bá fila fali eskola ho kondisaun normal, nst”.Sr. Ministru mos husu ba nain Xefi Suku sira atu kontinua enkoraja komunidade sira atu vasina, no husu mós ba inan ho aman sira atu la bele fiar rumoris no la bele komsumu imformasaun ne’ebe mak la fo benefisiu ba ita boot sira.Entretantu, iha Postu Administrativu Cailaco iha suku Ualu mak hanesan Atudara, Daudo, Goulolo, Genulai, Manapa, Meligo, Purugua no Raiheu.

0Shares